مقدمه
ورزش نقش مهمی در بهبود گردش خون و جلوگیری از تشدید واریس دارد. با این حال، همه تمرینات ورزشی برای افراد مبتلا به واریس مناسب نیستند. برخی از تمرین‌ها ممکن است فشار بیشتری به وریدها وارد کرده و باعث تشدید علائم شوند. در این مقاله، به بررسی ورزش‌های مضر برای واریس و جایگزین‌های مناسب آن‌ها می‌پردازیم.
چرا برخی ورزش‌ها برای واریس مضر هستند؟
برخی از ورزش‌ها ممکن است فشار زیادی بر رگ‌های پاها وارد کنند و باعث کاهش جریان خون، افزایش فشار وریدی و تشدید تورم شوند. این فشار اضافه می‌تواند باعث وخیم‌تر شدن وضعیت واریس شود و حتی احتمال لخته شدن خون (ترومبوز وریدی عمقی) را افزایش دهد.
ورزش‌های مضر برای واریس
1. وزنه‌برداری و تمرینات قدرتی سنگین
✅ وزنه‌برداری، به ویژه تمریناتی که نیاز به حمل وزنه‌های سنگین دارند، فشار زیادی بر رگ‌های پا وارد می‌کنند.
🔴 چرا مضر است؟
- هنگام وزنه‌برداری، افراد معمولاً نفس خود را حبس می‌کنند که باعث افزایش فشار درون عروقی می‌شود.
- افزایش فشار داخل شکمی و فشرده شدن وریدها، می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید واریس شود.
- وزنه‌برداری سنگین باعث کاهش بازگشت خون از پاها به قلب شده و احتمال احتباس خون را افزایش می‌دهد.
✅ جایگزین مناسب:
✔ تمرینات وزنه‌برداری سبک با تکرارهای بیشتر و استفاده از دم و بازدم صحیح هنگام بلند کردن وزنه.
✔ تمرینات پیلاتس یا یوگا با وزنه‌های سبک.
2. تمرینات پرشی و ضربه‌ای (مانند طناب زدن و ایروبیک پرشی)
✅ ورزش‌هایی مانند طناب زدن، پرش از جعبه، و تمرینات ایروبیک پرشی فشار زیادی بر پاها وارد می‌کنند.
🔴 چرا مضر است؟
- پرش‌های مکرر باعث افزایش فشار روی دریچه‌های وریدی می‌شود.
- اگر فرد قبلاً واریس داشته باشد، این تمرینات می‌توانند باعث گشاد شدن بیشتر رگ‌ها و افزایش درد و تورم شوند.
✅ جایگزین مناسب:
✔ پیاده‌روی سریع یا دوچرخه‌سواری سبک برای حفظ تحرک بدون ایجاد فشار زیاد.
✔ ورزش‌های آبی مانند شنا یا ایروبیک در آب که باعث کاهش وزن بدن در آب شده و فشار را از روی رگ‌ها کم می‌کند.
3. دویدن طولانی‌مدت یا دویدن روی سطح سخت
✅ دویدن یکی از بهترین ورزش‌ها برای سلامت قلب و عروق است، اما برای افراد مبتلا به واریس دویدن طولانی‌مدت، به‌ویژه روی آسفالت یا بتن می‌تواند مضر باشد.
🔴 چرا مضر است؟
- دویدن روی سطح سخت باعث افزایش ضربه به پاها شده و فشار مضاعفی بر رگ‌ها وارد می‌کند.
- اگر کفش نامناسب استفاده شود، ضربه‌های مکرر می‌توانند التهاب وریدها و بدتر شدن علائم واریس را افزایش دهند.
✅ جایگزین مناسب:
✔ دویدن نرم یا پیاده‌روی سریع روی سطح نرم مانند چمن یا تردمیل با ضربه‌گیری مناسب.
✔ شنا و ورزش در آب که به کاهش فشار روی رگ‌ها کمک می‌کند.
4. اسکوات و لانژهای سنگین
✅ حرکات اسکوات و لانژ تمرینات فوق‌العاده‌ای برای تقویت عضلات پا هستند، اما اجرای این تمرینات با وزنه‌های سنگین می‌تواند به وریدها آسیب بزند.
🔴 چرا مضر است؟
- اسکوات سنگین باعث افزایش فشار داخل شکمی و در نتیجه افزایش فشار وریدی در پاها می‌شود.
- ایجاد انسداد در جریان خون و افزایش فشار در رگ‌ها، احتمال تورم و تشدید واریس را افزایش می‌دهد.
✅ جایگزین مناسب:
✔ اسکوات و لانژ بدون وزنه یا با وزنه‌های سبک.
✔ تمرینات تقویت عضلات پا مانند پل باسن و استپ آپ سبک.
5. ورزش‌های تماسی (مانند فوتبال و بسکتبال)
✅ ورزش‌های تیمی مانند فوتبال، بسکتبال و تنیس نیاز به تغییر جهت‌های سریع و دویدن‌های ناگهانی دارند که ممکن است برای افرادی که واریس دارند، مشکل ایجاد کند.
🔴 چرا مضر است؟
- دویدن‌های پرسرعت و توقف‌های ناگهانی باعث افزایش فشار روی دریچه‌های وریدی می‌شود.
- احتمال آسیب‌دیدگی و کبودی در پاها در این ورزش‌ها بیشتر است که می‌تواند گردش خون را مختل کند.
✅ جایگزین مناسب:
✔ ورزش‌های کم‌فشار مانند پیاده‌روی، یوگا و دوچرخه‌سواری سبک.
✔ تمرینات کششی و تقویت‌کننده عضلات پا.
بهترین ورزش‌ها برای افراد مبتلا به واریس
اگر واریس دارید، ورزش‌های زیر برای شما مفید هستند:
✔ شنا و ورزش‌های آبی (بهترین گزینه برای کاهش فشار روی وریدها)
✔ پیاده‌روی روزانه (برای بهبود گردش خون)
✔ دوچرخه‌سواری سبک (جریان خون را تقویت می‌کند)
✔ یوگا و پیلاتس (کاهش فشار و تقویت عضلات پا)
✔ تمرینات کششی و انعطاف‌پذیری (برای بهبود عملکرد رگ‌ها)
نکات مهم برای ورزش در افراد مبتلا به واریس
✅ همیشه قبل از شروع یک برنامه ورزشی با پزشک مشورت کنید.
✅ از پوشیدن جوراب‌های فشاری مخصوص واریس هنگام ورزش استفاده کنید تا از افزایش فشار روی رگ‌ها جلوگیری شود.
✅ بعد از ورزش، پاها را بالا بگذارید تا از احتباس خون در پاها جلوگیری شود.
✅ از انجام حرکاتی که نیاز به نگه‌داشتن نفس دارند خودداری کنید.
✅ نوشیدن آب کافی قبل و بعد از ورزش برای جلوگیری از غلیظ شدن خون و بهبود گردش خون توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری
اگرچه ورزش برای سلامت عمومی و بهبود گردش خون مفید است، اما برخی ورزش‌ها می‌توانند برای افرادی که واریس دارند مضر باشند. تمریناتی که فشار زیادی به پاها وارد می‌کنند، مانند وزنه‌برداری سنگین، دویدن روی سطح سخت، تمرینات پرشی و ورزش‌های تماسی، ممکن است وضعیت واریس را بدتر کنند. جایگزین کردن این تمرینات با ورزش‌های کم‌فشار مانند شنا، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری سبک می‌تواند به کنترل علائم واریس کمک کند.
منابع
- www.healthline.com/exercises-varicose-veins
- www.mayoclinic.org/varicose-veins-exercise
- www.webmd.com/fitness-exercise-varicose-veins
