مقدمه
همانژیوم یکی از شایع‌ترین انواع تومورهای عروقی خوش‌خیم در نوزادان و کودکان است که به صورت لکه‌های قرمز یا برجستگی‌های رنگارنگ بر روی پوست یا درون بافت‌های داخلی بدن ظاهر می‌شود. این توده‌ها به دلیل رشد بیش از حد رگ‌های خونی ایجاد شده و در بسیاری از نوزادان در اوایل زندگی تشخیص داده می‌شوند. با این که همانژیوم‌ها عموماً بدون خطر هستند و با رشد کودک به مرور کاهش می‌یابند، ولی در برخی موارد، این توده‌ها ممکن است مشکلاتی ایجاد کنند و نیاز به پیگیری یا حتی درمان داشته باشند. در این مقاله به بررسی جامع دلایل بروز همانژیوم در نوزادان، علائم آن و روش‌های مختلف درمانی می‌پردازیم.
همانژیوم در نوزادان چیست؟
همانژیوم‌ها نوعی تومور عروقی خوش‌خیم هستند که از تجمع غیرعادی و رشد بیش از حد رگ‌های خونی در یک نقطه خاص از بدن به وجود می‌آیند. این تومورها در دوران نوزادی بسیار شایع هستند و در بیشتر موارد در چند هفته اول پس از تولد ظاهر می‌شوند. همانژیوم‌ها می‌توانند به دو نوع اصلی تقسیم شوند:
- همانژیوم سطحی (پوستی): این نوع همانژیوم‌ها در سطح پوست نوزادان دیده می‌شوند و به رنگ قرمز یا بنفش روشن هستند. اغلب به نام همانژیوم توت‌فرنگی شناخته می‌شوند.
- همانژیوم عمقی (زیر پوستی): این نوع همانژیوم‌ها در لایه‌های عمیق‌تر پوست قرار دارند و معمولاً به رنگ آبی یا بنفش تیره دیده می‌شوند.
علل بروز همانژیوم در نوزادان
علت دقیق بروز همانژیوم در نوزادان هنوز کاملاً مشخص نشده است، اما عوامل متعددی از جمله عوامل ژنتیکی و محیطی در آن دخیل هستند. برخی از عوامل که می‌توانند در بروز همانژیوم در نوزادان نقش داشته باشند عبارتند از:
- ژنتیک: تحقیقات نشان داده‌اند که در برخی از خانواده‌ها تمایل به تشکیل همانژیوم وجود دارد که می‌تواند نشان‌دهنده نقش ژنتیک باشد.
- هورمون‌ها: هورمون‌ها به‌ویژه در دوران بارداری ممکن است در تشکیل همانژیوم نقش داشته باشند.
- وزن کم نوزاد هنگام تولد: نوزادانی که با وزن کمتر به دنیا می‌آیند بیشتر در معرض خطر تشکیل همانژیوم هستند.
علائم همانژیوم در نوزادان
علائم همانژیوم در نوزادان بسته به نوع و محل آن می‌تواند متفاوت باشد. برخی از علائم شایع شامل موارد زیر است:
- ظهور لکه‌های قرمز روشن یا برآمدگی‌های نرم روی پوست
- تغییر رنگ و گسترش اندازه همانژیوم در دوران نوزادی
- در موارد نادر، خونریزی یا زخم شدن همانژیوم به دلیل خراشیدن یا ضربه دیدن
آیا همانژیوم در نوزادان خطرناک است؟
بیشتر همانژیوم‌ها بدون خطر هستند و با رشد کودک به تدریج کوچک و ناپدید می‌شوند. اما در برخی از موارد، همانژیوم‌ها ممکن است در محل‌های حساس بدن مانند صورت، اطراف چشم، لب‌ها یا دستگاه تنفسی قرار بگیرند که می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. در چنین شرایطی ممکن است درمان‌های خاصی برای جلوگیری از عوارض و آسیب‌های احتمالی مورد نیاز باشد.
روش‌های درمان همانژیوم در نوزادان
- مراقبت و پیگیری بدون مداخله: در بیشتر موارد، پزشکان توصیه می‌کنند که همانژیوم‌ها بدون مداخله خاصی پیگیری شوند، زیرا بسیاری از آن‌ها با گذر زمان خودبه‌خود کاهش یافته و از بین می‌روند.
- داروهای بتا بلوکر (پروپرانولول): در مواردی که همانژیوم‌ها بزرگ باشند یا در مکان‌های حساس قرار داشته باشند، از داروی پروپرانولول استفاده می‌شود. این دارو باعث کاهش اندازه و رنگ همانژیوم می‌شود.
- لیزر درمانی: در مواردی که همانژیوم باعث مشکلات زیبایی یا عملکردی شود، لیزر درمانی می‌تواند به کاهش اندازه و رنگ آن کمک کند.
- جراحی: در موارد نادر، اگر همانژیوم باعث مشکلات جدی شود و به دیگر روش‌های درمانی پاسخ ندهد، جراحی ممکن است به عنوان یک گزینه درمانی در نظر گرفته شود.
نتیجه‌گیری
همانژیوم‌ها تومورهای خوش‌خیم عروقی هستند که در دوران نوزادی بسیار شایع‌اند. در بیشتر موارد، این تومورها بدون نیاز به درمان خاص، با رشد کودک از بین می‌روند. با این حال، در شرایط خاص که همانژیوم‌ها در محل‌های حساس یا در حال رشد باشند، باید تحت نظارت پزشک قرار بگیرند و در صورت لزوم از درمان‌های مناسب استفاده شود.
منابع:
کلینیک مایو