جراحی قلب باز یکی از پیچیده‌ترین و حیاتی‌ترین جراحی‌ها در زمینه پزشکی است که برای درمان بیماری‌های قلبی مانند بیماری عروق کرونری، بیماری‌های مادرزادی قلب و نارسایی قلبی انجام می‌شود. این نوع جراحی به پزشکان این امکان را می‌دهد که به طور مستقیم به داخل قلب دسترسی داشته باشند و مشکلات جدی آن را درمان کنند. جراحی قلب باز می‌تواند نجات‌بخش باشد، اما به دلیل ماهیت پیچیده و خطرات مربوط به آن، نیاز به تشخیص دقیق و تیم پزشکی ماهر دارد.
جراحی قلب باز چیست؟
به عمل جراحی‌ای اطلاق می‌شود که در آن قفسه سینه بیمار باز می‌شود تا دسترسی به قلب فراهم شود. این نوع جراحی معمولاً در مواردی که روش‌های درمانی دیگر مانند دارو یا آنژیوپلاستی نتوانند مؤثر واقع شوند، انجام می‌شود. در طول جراحی، جراح قلب ممکن است نیاز به تعمیر یا تعویض بخشی از قلب مانند دریچه‌ها، عروق کرونری یا سایر نواحی آسیب‌دیده داشته باشد.
دلایل انجام جراحی
برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌های قلبی انجام می‌شود که برخی از شایع‌ترین علل آن عبارتند از:
- بیماری عروق کرونری: بیماری عروق کرونری زمانی رخ می‌دهد که شریان‌های کرونری که خون را به قلب تأمین می‌کنند، مسدود یا تنگ می‌شوند. این شرایط می‌تواند منجر به درد قفسه سینه (آنژین) یا حتی حمله قلبی شود. جراحی ممکن است برای باز کردن شریان‌های مسدود شده یا نصب بای‌پس عروقی انجام شود.
- بیماری‌های دریچه قلب: در برخی از بیماران، دریچه‌های قلب به دلیل عفونت، آسیب یا بیماری‌های مادرزادی آسیب می‌بینند. جراحی قلب باز ممکن است برای تعویض یا ترمیم این دریچه‌ها لازم باشد.
- نارسایی قلبی: در مواردی که قلب به طور مؤثر خون را پمپاژ نمی‌کند، جراحی ممکن است برای ترمیم یا تعویض بخشی از قلب یا نصب دستگاه‌های کمکی انجام شود.
- بیماری‌های مادرزادی قلب: در برخی از افراد، مشکلات قلبی از زمان تولد وجود دارد که ممکن است نیاز به جراحی برای اصلاح آن‌ها باشد.
- آترواسکلروز: این بیماری که باعث تنگ شدن عروق خونی می‌شود، می‌تواند به کاهش جریان خون به قلب منجر شود و در برخی موارد نیاز به جراحی قلب باز برای اصلاح آن پیدا می‌شود.
مراحل جراحی قلب باز
جراحی یک فرآیند پیچیده است که نیاز به آماده‌سازی دقیق و هماهنگی تیم پزشکی دارد. مراحل کلی این جراحی به شرح زیر است:
- آماده‌سازی قبل از جراحی:
- بیمار باید تحت ارزیابی دقیق قرار گیرد که شامل آزمایش‌های خون، تصویربرداری از قلب و ارزیابی عملکرد کلیه‌ها و سایر ارگان‌ها است.
- بیمار معمولاً باید شب قبل از جراحی ناشتا باشد و داروهای خاصی ممکن است تجویز شود.
- بیهوشی عمومی:
- برای انجام جراحی، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد. این بدان معناست که بیمار در طول جراحی بیدار نمی‌شود و هیچ دردی را احساس نخواهد کرد.
- باز کردن قفسه سینه:
- در ابتدا، جراح با استفاده از ابزار جراحی قفسه سینه بیمار را باز می‌کند. این معمولاً از طریق شکاف بزرگ در وسط قفسه سینه انجام می‌شود.
- قرار دادن دستگاه قلب و ریه (بای‌پس):
- در بسیاری از جراحی‌های قلب باز، برای انجام عمل جراحی بدون قطع جریان خون به قلب، از دستگاه بای‌پس قلب و ریه استفاده می‌شود. این دستگاه خون را از بدن می‌گیرد، آن را اکسیژن‌دار می‌کند و دوباره به بدن پمپاژ می‌کند.
- اجرای عمل جراحی اصلی:
- پس از آماده‌سازی، جراح عمل جراحی اصلی را انجام می‌دهد که ممکن است شامل تعویض دریچه‌ها، بای‌پس شریان‌های مسدود شده، یا ترمیم بخش‌های آسیب‌دیده قلب باشد.
- بستن قفسه سینه:
- پس از اتمام جراحی، قفسه سینه با استفاده از سیم یا بخیه بسته می‌شود.
- مرحله بهبودی:
- پس از جراحی، بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل می‌شود تا تحت نظارت قرار گیرد. بیماران معمولاً به مدت چند روز تا یک هفته در بیمارستان بستری می‌شوند تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
ریسک‌ها و عوارض جراحی
جراحی قلب باز می‌تواند خطرات و عوارضی داشته باشد که شامل:
- عفونت: هر عمل جراحی می‌تواند منجر به عفونت شود، به ویژه در ناحیه جراحی.
- خونریزی: خونریزی در حین یا پس از جراحی ممکن است اتفاق بیفتد.
- آسیب به عصب‌ها یا اندام‌های دیگر: در برخی موارد، جراحی ممکن است به بافت‌های اطراف آسیب وارد کند.
- نارسایی قلبی: در برخی موارد، پس از جراحی ممکن است قلب نتواند عملکرد طبیعی خود را باز یابد.
- مشکلات تنفسی: به ویژه در افرادی که پیش از جراحی مشکلات تنفسی دارند، ممکن است مشکلات تنفسی پس از عمل رخ دهد.
بهبودی و مراقبت‌های بعد از جراحی
بهبودی پس از جراحی قلب نیازمند زمان و مراقبت دقیق است. بیماران باید:
- از فعالیت‌های سنگین خودداری کنند تا از آسیب به قلب خود جلوگیری کنند.
- داروهای تجویز شده را مصرف کنند تا از عفونت و لخته شدن خون جلوگیری شود.
- پس از مدت زمانی مشخص، می‌توانند به تدریج فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرند.
نتیجه‌گیری
جراحی یک روش حیاتی و موثر برای درمان بیماری‌های قلبی است که در مواقع ضروری برای نجات جان بیمار انجام می‌شود. با وجود خطرات و عوارض احتمالی، این جراحی می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد و به او این امکان را بدهد که به زندگی عادی خود بازگردد. اما، موفقیت این جراحی به تشخیص دقیق، آمادگی مناسب و تیم پزشکی ماهر بستگی دارد.
لینک منابع:
