اسپاسم قلب، که بهش اسپاسم عروق کرونری هم می‌گن، وقتی اتفاق می‌افته که شریان‌های کرونری به طور ناگهانی منقبض می‌شن و جریان خون به عضله قلب کم می‌شه. این شریان‌ها خون غنی از اکسیژن رو به قلب می‌رسونن و هرگونه اختلال تو عملکردشون می‌تونه مشکل‌ساز بشه. برخلاف حملات قلبی که به دلیل انسداد دائمیه، اسپاسم معمولاً موقتیه، اما می‌تونه علائم شدید ایجاد کنه و حتی به آسیب قلبی منجر بشه. این عارضه گاهی با بیماری‌های دیگه مثل آنژین پرینزمتال همراهه و شناختش برای درمان و پیشگیری ضروریه. تو این مقاله، علل، علائم، تشخیص و راه‌های مدیریت اسپاسم قلب رو بررسی می‌کنیم.
علل اسپاسم قلب چیه؟
اسپاسم عروق کرونری می‌تونه به دلایل مختلفی رخ بده. یکی از شایع‌ترین عوامل، اختلال تو عملکرد لایه داخلی رگ‌ها (اندوتلیوم) هست که تعادل مواد شیمیایی مثل نیتریک اکسید رو به هم می‌زنه. سیگار کشیدن یه عامل اصلیه، چون مواد شیمیایی تو تنباکو رگ‌ها رو تحریک می‌کنه و انقباضشون رو تحریک می‌کنه. استرس شدید یا تغییرات احساسی هم می‌تونه اسپاسم رو فعال کنه، چون هورمون‌های استرس مثل آدرنالین رگ‌ها رو تنگ می‌کنن. مصرف مواد محرک مثل کوکائین یا آمفتامین هم یه دلیل شناخته‌شده‌ست که مستقیماً روی شریان‌ها اثر می‌ذاره. سرمای شدید، الکل زیاد و حتی برخی داروها مثل تریپتان‌ها (برای میگرن) هم می‌تونن این حالت رو ایجاد کنن. تو بعضی افراد، آترواسکلروز خفیف زمینه رو برای اسپاسم فراهم می‌کنه.
چه کسایی بیشتر در معرض اسپاسم قلب هستن؟
این عارضه تو هر سنی ممکنه رخ بده، ولی بیشتر تو افراد بین 40 تا 60 سال دیده می‌شه. زنان به‌خصوص تو دوره یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی مستعدترن. کسایی که سیگار می‌کشن، سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارن یا سبک زندگی پراسترس دارن، ریسک بالاتری دارن. افراد با بیماری‌های خودایمنی مثل لوپوس یا آرتریت روماتوئید هم ممکنه به دلیل التهاب رگ‌ها درگیر بشن. برخلاف تصور، اسپاسم قلب همیشه با کلسترول بالا یا پلاک‌های بزرگ ربطی نداره و گاهی تو رگ‌های سالم هم اتفاق می‌افته.
علائم اسپاسم قلب چطوره؟
شایع‌ترین علامت، درد قفسه سینه‌ست که اغلب تو سینه، شونه‌ها یا پشت احساس می‌شه. این درد معمولاً تیز یا فشاریه و می‌تونه چند دقیقه تا نیم ساعت طول بکشه. برخلاف آنژین معمولی که با فعالیت بدتر می‌شه، اسپاسم اغلب تو حالت استراحت یا صبح زود رخ می‌ده. تنگی نفس، تپش قلب، تعریق یا احساس ضعف هم ممکنه همراهش باشه. تو موارد شدید، اسپاسم طولانی می‌تونه آریتمی یا حتی سکته قلبی رو تحریک کنه. بعضی افراد هیچ علامتی ندارن و فقط تو تست‌های قلبی تشخیص داده می‌شن.
تشخیص اسپاسم قلب چطور انجام می‌شه؟
تشخیص این عارضه چون موقتیه، گاهی سخته. الکتروکاردیوگرام (ECG) تو زمان اسپاسم می‌تونه تغییرات مثل بالا رفتن قطعه ST رو نشون بده که با رفع اسپاسم برمی‌گرده. تست استرس با ورزش یا داروهایی مثل ارگونوین می‌تونه اسپاسم رو تحریک کنه و تو محیط کنترل‌شده بررسی بشه. آنژیوگرافی کرونری دقیق‌ترین روشه که انقباض رگ رو مستقیم نشون می‌ده، به‌خصوص اگه با تزریق موادی مثل استیل‌کولین انجام بشه. اکوکاردیوگرافی هم برای رد مشکلات دیگه مثل نقص دیواره قلب استفاده می‌شه. آزمایش خون معمولاً طبیعیه، مگر اینکه اسپاسم به آسیب عضله قلب منجر بشه.
درمان اسپاسم قلب چه مراحلی داره؟
هدف درمان، کاهش دفعات اسپاسم و جلوگیری از عوارضه. داروهای گشادکننده عروق مثل نیتروگلیسیرین برای تسکین سریع درد تجویز می‌شن. مسدودکننده‌های کانال کلسیم مثل دیلتیازم یا آملودیپین هم برای شل کردن رگ‌ها و پیشگیری از انقباض استفاده می‌شن. تو بعضی موارد، بتابلوکرها برای کنترل ضربان قلب به کار می‌رن. تغییر سبک زندگی خیلی مهمه؛ ترک سیگار، کاهش استرس با تکنیک‌هایی مثل مدیتیشن و پرهیز از محرک‌ها اولویت داره. اگه اسپاسم به دلیل بیماری زمینه‌ای باشه، مثل التهاب رگ‌ها، درمان اون بیماری هم لازمه. تو موارد نادر و مقاوم، جراحی یا استنت‌گذاری ممکنه پیشنهاد بشه.
عوارض احتمالی اسپاسم قلب
اگه اسپاسم طولانی بشه و جریان خون به قلب کامل قطع بشه، می‌تونه به انفارکتوس میوکارد یا آسیب دائمی عضله قلب منجر بشه. آریتمی‌های خطرناک مثل تاکی‌کاردی بطنی هم ممکنه رخ بده که تهدیدکننده زندگیه. تو افراد مستعد، تکرار اسپاسم می‌تونه به نارسایی مزمن قلبی تبدیل بشه. با این حال، با درمان درست، بیشتر افراد می‌تونن عوارض رو کنترل کنن و زندگی عادی داشته باشن.
چطور از اسپاسم قلب پیشگیری کنیم؟
پیشگیری با حذف عوامل محرک شروع می‌شه. سیگار رو ترک کنید، مصرف الکل و کافئین رو کم کنید و از موقعیت‌های پراسترس دوری کنید. ورزش منظم و ملایم مثل پیاده‌روی به سلامت رگ‌ها کمک می‌کنه، ولی از فعالیت سنگین تو سرما پرهیز کنید. رژیم غذایی متعادل با چربی‌های سالم مثل امگا-3 و کم‌نمک هم توصیه می‌شه. اگه دارویی مصرف می‌کنید که ممکنه اسپاسم رو تحریک کنه، با پزشک‌تون مشورت کنید تا جایگزین پیدا بشه. چکاپ‌های قلبی دوره‌ای هم برای افراد در معرض خطر ضروریه.
زندگی با اسپاسم قلب
بعد از تشخیص، افراد باید به علائم بدنشون توجه کنن و داروها رو طبق دستور مصرف کنن. همراه داشتن نیتروگلیسیرین برای مواقع اورژانسی مفیده. فعالیت بدنی رو با نظر پزشک تنظیم کنید و از استرس‌های غیرضروری دوری کنید. حمایت خانوادگی و صحبت با مشاور می‌تونه به کاهش اضطراب کمک کنه. با مدیریت درست، این عارضه قابل کنترله و نباید زندگی‌تون رو مختل کنه.
جمع‌بندی
اسپاسم قلب یه عارضه قابل درمانه که با آگاهی و مراقبت می‌شه از خطراتش کم کرد. اگه درد قفسه سینه غیرعادی دارید، به‌خصوص تو استراحت، حتماً به متخصص قلب مراجعه کنید. تغییر سبک زندگی و درمان به موقع، کلید سلامتی قلب شماست.
لینک منابع
